นครศรีธรรมราช

เป็นไปได้หรือไม่... ๑. ที่เสายูปะ จะวิวัฒนาการสู่ "ใบเสมา" ? ๒. หรือไม่ "ยูปะ" ก็คือ "สีมา" ของสถูป ? ๓. หากใครเคยเห็นหินหลักที่ท่าชี ช่วยบอกทีครับว่ามีลักษณะเดียวกันกับเสาในรูปนี้หรือไม่ เพราะหายไปจากตำแหน่งที่ควรจะอยู่บนคอระฆังพระธาตุนี้ ๑ หลัก ? และ ๔. หรือตำแหน่งนี้เป็นสถานที่ประจุพระบรมสารีริกธาตุ ? บนตำแหน่งคอระฆังขององค์พระบรมธาตุเจดีย์ มีหลักหินที่เรียกว่า "เสายูปะ" ขนาบอยู่ทั้ง ๒ ข้างของแต่ละมุมบัลลังก์ ยกเว้นมุมด้านทิศตะวันตกเฉียงใต้ที่ไม่มีหลักฝั่งทางด้านทิศตะวันตกในตำแหน่งสมมาตรที่ควรจะอยู่ และหลักที่เพิ่มมาในด้านทิศตะวันออก ทำให้สันนิษฐานได้ว่าเสายูปะที่เป็นแท่งหินโกลนนั้นแต่เดิมมี ๘ หลัก และที่ถือปูนขึ้น ๑ หลัก รวมแล้ว ๙ หลัก นักวิชาการให้ความหมายของเสายูปะว่าน่าจะเป็นหมุดหมายของแกนโครงสร้าง แต่การที่มีส่วนที่ยื่นออกมาในขนาดที่ใกล้เคียงกันนี้ทำให้เกิดข้อสงสัยว่า เห็นใด ? ส่วนของโครงสร้างด้านในจึงโผล่ยื่นออกมาด้านนอก เมื่อพิจารณาตำแหน่งที่ตั้งของหลักหินทั้ง ๘ พบว่าอยู่โดยรอบของส่วนที่เป็นบัลลังก์ ซึ่งบัลลังก์นี้หมายถึงพระ...

 โขนละคอน วังนครศรีธรรมราช ละครผู้หญิงของเจ้าพระยานครศรีธรรมราช (น้อย) แสดงต้อนรับแขกฝรั่ง เมื่อปี พ.ศ. ๒๓๖๗ ภาพลายเส้นโดย ร้อยโทเจมส์ โลว์  ทูตรัฐบาลอังกฤษจากเกาะพริ๊นซ์ ออฟ เวลส์ (เกาะหมาก : ปีนัง)  มายังเจ้าพระยานครศรีธรรมราช (น้อย) ในปี พ.ศ. ๒๓๖๗ ภาพจาก  British Library ละครชาตรีโบราณเริ่มมีแพร่หลายในเมืองนครศรีธรรมราชมาช้านานเท่าใดนั้นยังหาข้อสรุปไม่ได้ ทว่าในยุคหนึ่ง นาฏกรรมอีกประเภท คือโขนละคร ได้เข้ามามีบทบาทในหน้าประวัติศาสตร์เมืองนครศรีธรรมราชอย่างชัดเจน โดยถือกำเนิดขึ้นอย่างเป็นทางการในสมัยกรุงธนบุรี และสืบทอดกันต่อเนื่องยาวนานมาจนถึงปัจจุบัน ปลายปีพุทธศักราช ๒๓๐๙ ถึงต้นปี พ.ศ. ๒๓๑๐ เมื่อกรุงศรีอยุธยาอยู่ในสภาพที่ไม่อาจจะรักษาความมั่นคงในเอกราชเอาไว้ได้ บรรดาผู้คนต่างทยอยกันอพยพออกจากเมืองหลวง โดยมีจุดหมายปลายทางเป็นบ้านเกิดบ้าง เมืองที่มีญาติพี่น้องอาศัยหรือรับราชการอยู่บ้าง หรือไม่ก็หัวเมืองใหญ่ที่ยังสามารถรักษาบ้านเมืองเอาไว้ได้บ้าง ซึ่งเมืองนครศรีธรรมราชในขณะนั้น สถานภาพทางการเมืองมีฐานะเป็นหัวเมืองชั้นเอกขึ้นตรงกับกรุงศร...